شاید موسیقی غم انگیز، یک موسیقی دردناک باشد اما می تواند به شما در برقراری ارتباط بهتر با احساساتتان کمک کند تا شما زودتر بهبود یابید. موسیقی مطمئناً باعث افزایش مواد شیمیایی مغز می شود. این مواد شیمیایی عملکرد مغز را تقویت می کنند و با تحریک آن مغز را وسعت می بخشد. پخش موسیقی و شنیدن آن به همراه دیگران و لذت بردن از موسیقی باعث تحریک هورمون اوکسی توسین مغز می شود. این هورمون به ما کمک می کند با دیگران ارتباط برقرار کنیم و به دیگران اعتماد کنیم. این هورمون باعث می شود افرادی که به موسیقی علاقه دارند و یا موسیقی کار می کنند سخاوتمندانه تر و قابل اعتمادتر باشند. اثر شگرف موسیقی بر مغز اینگونه است.
موسیقی مانند هر صدا، به شکل امواج صوتی به گوش میرسد. گوش خارجی امواج صوتی را جمع میکند و کانال گوش آنها را تا پرده گوش میرساند. هنگامی که امواج به پرده گوش ضربه میزنند، باعث لرزش آن میشوند. ارتعاشات در امتداد زنجیره استخوانهای ریز در گوش میانی منتقل میشوند تا اینکه به استخوان سوم یعنی بندها، که به حون وصل میشوند برسند.
حون گوش دنیای کوچک اما شلوغ در بدن انسان است. این بخش با مایعاتی پر شده است که حدود 10،000 تا 15،000 سلول کوچک مو یا مژگان را احاطه کرده است. ارتعاشات ستونها امواج سیال را از طریق حون به شکلی مارپیچ می فرستند. امواج مایع حرکات نوسان سلولهای مو را ایجاد می کنند. به نوبه خود، این سلولها انتقالدهندههای عصبی شیمیایی را فعال میکنند که عصب شنوایی را تحریک میکند و جریانهای الکتریکی مینیاتوری را به قشر شنوایی در لوب تمپور مغز میفرستد.
از اینجا به بعد مسائل پیچیدهتر میشوند. مطالعات با استفاده از اسکن های MRI و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) نشان میدهد که شبکههای عصبی در قسمتهای مختلف مغز مسئولیت اصلی رمزگشایی و تفسیر خصوصیات مختلف موسیقی را بر عهده دارند.
تاثیر موسیقی بر نقاط محتلف مغز انسان
به عنوان مثال، یک منطقه کوچک در لوب گیجگاهی برای درک اساس ملودی (الگوهای پیک به مرور زمان)، آکورد (چندین تکه که همزمان اجرا میشود) و هماهنگی (دو یا چند ملودی) را تشکیل میدهد.
یکی دیگر از مراکز رمزگشایی موسیقی در مغز تایبرو است. این بخش به مغز امکان میدهد بین سازهای مختلفی که یک نت را اجرا میکنند تمایز قایل شود. بخش دیگری از مغز، مخچه، ریتم را پردازش میکند و لوب های فرونتال محتوای عاطفی موسیقی را تفسیر میکنند.
اگر موسیقی به اندازه کافی قدرتمند باشد می تواند درست مانند محرکهای دلپذیر اعم از الکل یا شکلات مرکز پاداش» مغز را روشن کند.
اگرچه هر مغز انسانی سالم میتواند تمام کارهای پیچیده مورد نیاز برای درک موسیقی را انجام دهد، مغز موسیقیدانان به اصطلاح دقیقتر با این کارها مطابقت دارد. در انتهای دیگر این طیف، بیماران مبتلا به آسیب مغزی ممکن است نقص قابل توجهی در درک موسیقی نشان دهند. دکتر الیور ساکس، متخصص مغز و اعصاب و نویسندگان برجسته، در کتاب خود Musicophilia در مورد این مساله بحث کرده است.
تاثیر نوازندگی بر مغز از چند جنبه ثابت شده است. اجرای موسیقی میتواند شما را در تمام مراحل زندگی باهوشتر، شادتر، سالم تر و حتی کارآفرینتر کند.
عصبشناسی موسیقی یک زمینه بسیار تخصصی است. اما موسیقی همچنین در بسیاری از جنبههای سلامتی از حافظه و خلق گرفته تا عملکرد قلبی عروقی و عملکرد ورزشی تأثیرات اساسی دارد.
سالها است دانشمندان سراسر جهان در مطالعات خود اظهار کردهاند که موسیقی میتواند تاثیر شگرفی بر مغز که یکی از حساسترین و پیچیدهترین اعضای بدن است داشته باشد. محققان طی این سالها به بررسی دقیق تاثیر موسیقی بر بدن انسان پرداختهاند و به نتایج جالبی دست یافتهاند که در این مطالعه به طور خلاصه آنها را بازگو کردهایم.
موسیقی توانایی تسکین، انرژی بخشیدن و حتی بهبود حافظه شما را دارد و شما به راحتی و با روشن کردن دستگاه پخش کننده موسیقی خود میتوانید از این قدرت پر رمز و راز بهره ببرید.
یکی از متخصصان گوش و حلق و بینی دانشگاه "جانز هاپکینز" گفت: موارد کمی وجود دارد که مغز را به شیوه موسیقی تحریک میکند. اگر میخواهید مغز خود را در تمام مراحل پیری درگیر نگه دارید، گوش دادن به موسیقی یا نواختن یک ساز یک ابزار عالی است چراکه این کار همانند یک تمرین کامل مغزی است.
تحقیقات نشان داده است که گوش دادن به موسیقی میتواند اضطراب، فشار خون و درد را کاهش دهد و همچنین کیفیت خواب، خلق و خو، هوشیاری ذهنی و حافظه را بهبود بخشد. به گفته محققان دانشگاه "هاروارد" گوش دادن به موسیقی یا نواختن ساز چندین قسمت از مغز انسان را درگیر میکند و میتواند به روحیه و حافظه آنها کمک کند.
دکتر "اندرو بودسون" (Andrew Budson) استاد عصبشناسی دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد گفت: موسیقی هر چه باشد چه جاز، کلاسیک، راک اند رول یا هیپهاپ؛ تأثیر بینظیری بر مغز دارد و شما میتوانید چه با نواختن ساز و یا تنها با گوش دادن به موسیقی از مزایای آن بهره ببرید.
گفتنی است گوش دادن به موسقی علاوه بر کمک به شادابی خاصیت درمانی نیز دارد و باعث درمان برخی بیماریها نیز میشود. اغلب گفته میشود گوش دادن به موسیقی کلاسیک تأثیرات مفیدی بر روی ذهن و بدن دارد. اما آیا برخی از موسیقیها قدرت شفابخشی بیشتری نسبت به موسیقیهای دیگر دارند؟ برخی دانشمندان درباره گوش دادن به نوع خاصی از موسیقی نیز با یکدیگر اختلاف نظر دارند و برخی معتقدند گوش دادن به سبک خاصی از موسیقی نسبت به دیگر موسیقیها باعث افزایش سرعت در بهبودی حال جسمی افراد میشود برای مثال اخیراً دانشمندان جمهوری چک گفتهاند موسیقی "موتسارت" در درمان صرع موثرتر از موسیقی "یوزف هایدن" آهنگساز و موسیقیدان اتریشی است.
دانشمندان شهر "برنو" جمهوری چک اخیراً سعی کردهاند با انجام چند آزمایش و تأثیر موسیقی "موتسارت" و "هایدن" بر بیماران مبتلا به صرع به این سوال پاسخ دهند.
در دهه ۱۹۹۰ دانشمندان یک نظریه مبنی بر اینکه گوش دادن به موسیقی موتسارت ممکن است به طور موقت باعث افزایش امتیازات در برخی از قسمتهای تست هوش شود، ارائه کردند. این تئوری که به عنوان "اثر موتسارت" شناخته میشود ، محبوبیت زیادی پیدا کرده است به طوری که بسیاری از افراد برای تقویت هوش نوزادان خود برای آنها این موسیقی را پخش میکنند.
طی این مطالعه دانشمندان موسسه CEITEC برنو همراه با پزشکان بیمارستان "دانشگاه سنت آن"، تصمیم گرفتند تا صحت اثربخشی موسیقی موتسارت را بر روی ۱۸ بیمار مبتلا به صرع آزمایش کنند. طی این آزمایش بیماران ابتدا میبایست به سوناتا K. ۴۴۸ برای دو پیانو گوش میدادند. به لطف روشهای تشخیصی دقیق دانشمندان میتوانند تأثیر موسیقی موتسارت بر روی مغز را با دقت بیشتری نسبت به گذشته بررسی کنند.
پروفسور "ایوان رکتور" (Ivan Rektor) رهبر این مطالعه گفت: ما دریافتیم که سوناتای موتسارت ترشحات صرعی را که مستقیماً در مغز اندازه گیری میشوند، کاهش میدهد.
آنها همچنین علاقمند بودند تا دریابند که آیا این قطعه موسیقی خاص نسبت به سایر موسیقیها موثرتر است یا خیر؟ برای مقایسه آنها اولین قطعه سمفونی No. ۹۴ هایدن را انتخاب کردند.
محققان گفتند: ما سمفونی هایدن را انتخاب کردیم زیرا در همان دوره و تقریباً همان سبک موتسارت ساخته شده است. هیچ یک از بیماران ما هیچ آموزش موسیقی نداشتهاند، بنابراین برایشان مهم نیست که به موتسارت گوش می دهند یا هایدن. ما این دو آهنگ را انتخاب کردیم زیرا میخواستیم پارامترهای مختلف صوتی موسیقی را آزمایش کنیم و به ترکیباتی نیاز داشتیم که از این نظر متفاوت باشند.
این آزمایش تأیید کرد که تأثیر شفابخشی موسیقی عمدتا به خصوصیات صوتی آن مانند ریتم ، سرعت یا طیف هارمونیک بستگی دارد و سوناتا موتسارت از این نظر سودمندتر بود. علاوه بر آن محققان تاثیر گوش دادن به این موسیقی در بین ن و مردان را نیز دریافتند.
محققان در ادامه افزودند: ما دریافتیم در حالی که ترکیب موتزارت فعالیت صرعی را در ن و مردان کاهش میدهد، با گوش دادن به ترکیب هایدن، ترشحات صرعی در ن کاهش و در مردان، افزایش میابد. برای تأیید فرضیه خود محققان یک مطالعه دیگر با استفاده از تصویرسازی تشدید مغناطیسی انجام دادند. ام آر آی نشان داد که قسمتهای خاصی از مغز در مردان و ن به طور متفاوتی فعال میشوند و این امر نیز به همان دلیل است. دانشمندان موسسه CEITEC قصد دارند تحقیقات خود را ادامه دهند. آنها امیدوارند که در آینده، موسیقی با خصوصیات صوتی کاملاً مشخص، بتواند به عنوان یک روش جایگزین و غیرتهاجمی در درمان بیماران صرعی مورد استفاده قرار گیرد.
در تحقیقی دیگر که در مجله JNeurosci منتشر شده، محققان دریافتند دلیل این امر این است که انسان موسیقی را لذت بخش میداند، ارتباط بین مدارهای شنوایی و سامانه پاداش است. با وجود هیچ مزیت بیولوژیکی آشکار، انسان عاشق موسیقی است. مطالعات تصویربرداری عصبی، شباهتهای بین نحوه پردازش موسیقی توسط مدارهای سیستم پاداش مغز را برجسته میکند. در این مطالعه محققان فعالیت مغز گروهی از طرفداران موسیقی پاپ را در حالیکه آنها به موسیقی گوش میدادند با fMRI اندازهگیری کردند. قبل از اسکن محققان به طور غیر مستقیم مدار تحریک مغناطیسی مغز را تحریک یا مهار کردند.
آنها دریافتند تحریک مدار پاداش قبل از شنیدن موسیقی، لذت شرکت کنندگان را هنگام گوش دادن به آهنگها افزایش می دهد در حالی که مهار آن باعث کاهش لذت میشود. این تغییرات لذت به تغییرات فعالیت هسته اکامبنس، منطقه کلیدی مدار پاداش مرتبط بود.شرکت کنندگان با بیشترین تفاوت در لذت همچنین بیشترین تفاوت در فعالیت همزمان بین مناطق شنوایی و پاداش را نشان دادند. این نتایج نشان میدهد تعاملات بین مناطق شنوایی و پاداش، لذتی را ایجاد میکنند که هنگام گوش دادن به موسیقی آن را احساس میکنیم.